Dominion được $787 triệu – Fox News thắng lợi (Ngô Nhân Dụng)

Ông Rupert Murdoch, 92 tuổi, chủ nhân của Fox News.

Đầu tháng trước, mục này bàn về vụ Công ty Dominion kiện đài Fox News, đã viết rằng, “Có thể đoán trước, sau phiên tòa bên thua sẽ kháng án, kết quả ở tòa phúc thẩm cũng sẽ bị kháng án, sau cùng sẽ đưa vụ kiện lên Tối cao Pháp viện.”

Câu “tiên đoán” trên trật lấc: Không có phiên tòa nào xử cả. Công ty Fox News đã thỏa hiệp, bồi thường cho Dominion $787.5 triệu đô la. Đây là số tiền bồi thường lớn nhất trong lịch sử phạt một cơ sở truyền thông vì loan tin sai lạc. Ký giả Philip Bump trên báo The Washington Post đã tính thử: Nếu mỗi nửa phút quảng cáo trên đài Fox phải trả $76,000 thì cần 10,362 lần quảng cáo mới thâu đủ $787,500,000 đô la! Nếu đếm số tiền đó, dùng toàn giấy $1 thì thể tích đống giấy bạc này lớn bằng số thép dùng trong Tháp Eiffel ở Paris!

Nếu quý vị không theo dõi vụ kiện này thì xin tóm tắt nguyên ủy như sau: Cuối năm 2020 đến năm 2021, nhiều người lên đài Fox nói rằng Tổng thống Donald Trump mới là người đắc cử năm 2020; kết quả cuộc bầu cử cho Tổng thống Joe Biden thắng là vì gian lận khi kiểm phiếu. Thủ phạm chính trong vụ gian lận này là công ty Dominion, họ biến phiếu bầu cho ông Trump thành cho ông Biden qua các máy computer cùng với phần mềm (software) để đếm phiếu.

Trong thời gian trên, đài Fox đã cho phỏng vấn hai luật sư của Tổng thống Trump, ông Rudy Giuliani và bà Sidney Powell, họ tố cáo công ty Dominion đã “tráo phiếu.” Các nhà bình luận nổi tiếng của đài như Maria Bartiromo, Lou Dobbs, Jeanine Pirro, Sean Hannity và Tucker Carlson đã phụ họa nói theo hai vị luật sư, đều kết tội công ty Dominion. Cho nên nhiều khán giả đài Fox tin rằng chính ông Donald Trump mới là người thắng cử năm 2020.

Ở nước Mỹ, đi kiện một tờ báo hay một đài radio, truyền hình rất khó thành công. Vì Tu chính án hiến pháp số 1 bảo vệ quyền tự do báo chí. Án lệ “Times Co. v. Sullivan” năm 1964 cho phép báo chí loan tin sai mà không phạm tội phỉ báng, trừ khi nguyên đơn chứng minh rằng tờ báo đã có “dụng ý xấu,” nghĩa là biết tin sai lạc mà vẫn đăng; hoặc đã “làm liều,” không điều tra coi tin tức đó đúng hay sai.

Dominion đã trưng ra các bằng chứng cho thấy những người lãnh đạo và các nhà bình luận đài Fox email cho nhau nói rằng họ không tin ông Trump đã thắng. Nhưng họ lại sợ rằng nếu nói sự thực đó thì những khán giả ủng hộ ông sẽ bỏ đài Fox mà chuyển qua coi Newsmax và One America News, vì hai đài này vẫn tiếp tục xác nhận ông Trump đắc cử năm 2020.

Trước ngày tòa thượng thẩm Delaware tại Wilmington xử án, Thẩm phán Eric M. Davis đã xác nhận đài Fox đã “phỉ báng,” nói những điều về Dominion không đúng sự thật, sau khi nghe luật sư của hai bên điều trần. Ông chỉ còn chờ bồi thẩm đoàn quyết định Fox có ác ý hay làm liều khi loan tin sai hay không. Nhưng khi bồi thẩm đoàn tề tựu lúc 4 giờ chiều, họ được miễn nhiệm vì Fox đã thỏa thuận bồi thường Dominion.

Tại sao Fox chịu trả hơn ba phần tư tỷ đô la; và tại sao Dominion chấp nhận?

Vì cả hai bên đều thấy những rủi ro nếu cứ tiếp tục ra hầu tòa, một vụ xử có thể kéo dài hàng năm.

Đối với đài Fox, thì họ thấy nhiều phần thua hơn là thắng. Nếu ra tòa, luật sư của Fox có thể biện hộ rằng đài chỉ loan báo và lập lại những điều mà các luật sư và Tổng thống Trump đã nói. Đó là công việc bình thường của báo chí. Các luật sư sẽ trình với quan tòa và bồi thẩm đoàn rằng đài Fox tin rằng Tổng thống Trump và các luật sư sẽ đưa ra các bằng cớ chắc chắn, vì họ đều quả quyết với đài như vậy.

Fox News có thể tiếp tục ra tòa với những lý luận trên, rồi chờ bồi thẩm đoàn quyết định. Nhưng mối rủi ro lớn quá, mà dù kết quả thế nào thì những người lãnh đạo công ty và các nhà bình luận cũng sẽ bị gọi ra làm nhân chứng, một hay nhiều lần. Họ sẽ bị gặn hỏi “Tại sao biết kết quả cuộc bỏ phiếu là đúng mà vẫn nói là sai?” Họ sẽ phải trình bày những chuyện nội bộ làm mất danh dự chung cũng như uy tín mỗi cá nhân. Cho nên, tốt nhất là nên tránh.

Công ty Dominion cũng thấy rủi ro nếu phải theo đuổi vụ kiện rất tốn kém mà không biết chắc sẽ được bồi thường bao nhiêu. Họ đòi $1.6 tỷ đô la, nhưng làm sao chứng minh được sự thiệt hại lớn đến như vậy? Các luật sư của Fox có thể liên tiếp kháng án, tìm cách kéo dài vụ kiện, mà không biết cuối cùng nếu thắng kiện sẽ được bồi thường bao nhiêu!

Có thể nói Fox News phải trả $787.5 triệu đô la cho Dominion nhưng đã thắng lớn! Quan trọng nhất là Fox vẫn bảo vệ được số khán giả trung thành của họ, dù có mất uy tín đối với công chúng bên ngoài. Khán giả đài Fox thường không coi các đài hay báo chí nào khác, vì chỉ có đài Fox mới nói những điều họ muốn nghe. Hầu hết các đài, các báo khác đều loan tin và nó ngược với những điều họ muốn tin tưởng. Chính nhờ thế mà Fox có một số khán giả trung thành triệt để. Đó là chưa kể những khán giả thích coi các trận banh trên ti vi, giúp đài Fox có số người coi vượt qua tất cả các đài dùng cable khác.

Fox News đã thắng khi ông chủ Rupert Murdoch và những nhà bình luận nổi danh không phải ra trước tòa. Ông Rupert Murdoch, 92 tuổi, xuất thân chuyên làm “báo lá cải” ở Australia, cũng bắt đầu sự nghiệp với những tờ báo lá cải nổi tiếng khi chuyển sang Anh Quốc, rồi sang Mỹ. Khi rất giàu có, ông đã mua những tờ báo đứng đắn như Times ở London và The Wall Street Journal ở New York; rồi để cho ban biên tập các báo đó toàn quyền độc lập.

Trong quá khứ, ông Murdoch cũng như đài Fox đã bị kiện nhiều lần về tội phỉ báng và chịu bồi thường cho nhiều người, tổng cộng tới khoảng $750 triệu mỹ kim trong 13 năm qua, theo báo The Washington Post. Trong năm 2011, 2012, những báo “lá cải” của gia đình Murdoch đã phải bồi thường $100 triệu đô la cho một số nhân vật nổi tiếng ở Anh, vì đã nghe lén điện thoại của họ.

Từ nay đến sang năm Fox sẽ còn ra tòa lần nữa, vì bị công ty Smartmatic kiện. Smartmatic, chuyên kiểm phiếu bằng máy vi tính như Dominion, kiện Fox ở tòa thượng thẩm New York, đòi $2.7 tỷ tiền bồi thường, cũng vì đã loan tin công ty này đếm phiếu gian lận trong cuộc bầu cử năm 2020. Smartmatic nêu lên “hơn 100 câu nói sai lạc” trên đài, gây thiệt hại cho công việc kinh doanh của họ.

Tháng Hai vừa qua, giám đốc điều hành công ty Lachlan Murdoch, cho biết Fox Corp đang có $4 tỷ đô la tiền mặt, dư tiền trang trải với Dominion. Số tiền $787.5 triệu đô la bồi thường có thể được các công ty bảo hiểm trả. Fox sẽ tiếp tục gia tăng lợi nhuận trong tương lai vì vẫn được các khán giả tin tưởng, còn nhiều khán giả thì tiền quảng cáo còn vô.

Một thắng lợi quan trọng của Fox News là ngoài số tiền bồi thường ra, họ không cần phải chính thức xin lỗi Dominion. Họ chỉ bị bắt buộc đưa ra một lời tuyên bố: “Chúng tôi công nhận những điều tòa án đã tìm ra, phán rằng một số tin tức của chúng tôi về Dominion là không đúng sự thật.” Đơn giản như vậy, không cho biết các tin tức đó nói những chuyện gì và sai lạc ở đâu!

Các đài truyền hình CNN, MSNBC và CBS News đều coi vụ bồi thường $787.5 triệu là một tin lớn trong ngày, vì con số lớn kỷ lục, bằng hai phần ba lợi nhuận của Fox News năm ngoái. Nhưng khán giả Fox chắc không chú ý đến chuyện này vì bản tin buổi tối trên đài chỉ nói trong sáu phút về việc bồi thường rồi chuyển qua các tin tức nóng hổi khác, hấp dẫn hơn.

Ngô Nhân Dụng

Nguồn: https://www.voatiengviet.com/a/dominion-duoc-787-trieu-fox-news-thang-loi/7059086.html

Dominion v. Fox: Cái giá của sự thật?

Hiếu Chân
20 tháng 4, 2023
Saigon Nhỏ

“Fox News nói láo” – một chiếc xe tải gắn màn hình LCD tố cáo hãng truyền thông Fox News dối trá đến đậu trước tòa án trong ngày đầu tiên của vụ xử Dominion v. Fox News hôm 18 tháng Tư 2023. Vụ xử sau đó bị hủy bỏ sau khi hai bên đạt được thỏa thuận dàn xếp theo đó Fox phải bồi thường $787.5 triệu. Ảnh Rachel Wisniewski/For the Washington Post/GettyImages.
Như tin đã đưa, tập đoàn truyền thông Fox Corporation đã phải dàn xếp bồi thường cho công ty Dominion Voting Systems $787.5 triệu để tránh bị đưa ra xét xử trong một vụ án vu cáo được cả xã hội Mỹ chú ý.

Nhưng hai ngày sau khi thỏa thuận dàn xếp được công bố, cuộc tranh luận về vụ án vẫn chưa ngã ngũ; nhiều người cho rằng mức bồi thường lớn chưa từng thấy là cái giá đắt mà hãng Fox News phải trả cho sự gian trá của họ; nhưng nhiều người khác nghĩ rằng, vụ dàn xếp bồi thường thay cho xét xử đã tước mất cơ hội của công chúng được chứng kiến thủ đoạn tuyên truyền giả dối gây tác hại khủng khiếp cho nền dân chủ của đất nước mà tập đoàn truyền thông hàng đầu của cánh hữu đã thực hiện; và như vậy

Câu chuyện bắt đầu từ mùa bầu cử tổng thống tháng Mười Một 2020, trong đó ông Joe Biden của đảng Dân chủ thắng lớn và ông Donald Trump của đảng Cộng hòa thua, cả về số phiếu phổ thông lẫn phiếu cử tri đoàn. Nhưng ông Trump và bộ sậu của ông ta đã liên tục tố cáo cuộc bầu cử bị gian lận, chiến thắng của Trump “bị đánh cắp”. Một số hãng truyền thông cánh hữu, dẫn đầu là Fox News, đã tuyên truyền luận điệu đó. Những “ngôi sao” dẫn chương trình của Fox như Sean Hannity, Tucker Carlson, Laura Ingraham… cùng những khách mời của họ liên tục lên sóng truyền hình tố cáo các công ty Dominion, Smartmatic… – mà sản phẩm máy bầu cử được sử dụng ở nhiều tiểu bang – thực hiện các thủ đoạn gian lận, hoán chuyển phiếu bầu cho Trump sang bầu cho Biden.

Những cáo buộc “gian lận bầu cử” của Trump và bộ sậu đã bị các tòa án bác bỏ vì không có căn cứ, nhưng những lời tuyên truyền dối trá mà Fox News và các hãng truyền thông cánh hữu liên tục tung ra đã làm cho một bộ phận dân Mỹ ủng hộ ông Trump phản đối chiến thắng của ông Biden, dẫn tới vụ bạo loạn tấn công Quốc hội Hoa Kỳ ngày 6 tháng Giêng năm 2021. Lần đầu tiên trong lịch sử, tính liêm chính của bầu cử và các định chế dân chủ Mỹ bị nghi ngờ và bị thách thức nghiêm trọng; các viên chức bầu cử bị lăng nhục và bị đe dọa tính mạng.

Về phần các doanh nghiệp, các cáo buộc gian dối của Fox News gây tác hại nghiêm trọng tới uy tín và hoạt động kinh doanh. Công ty Dominion phải phát đơn kiện Fox News ra tòa án Delaware, đòi bồi thường $1.6 tỷ; công ty Smartmatic cũng khởi một vụ kiện tương tự ở tòa án New York, đòi Fox News bồi thường $2.7 tỷ. Hai vụ kiện đều là kiện dân sự, bên thua kiện phải xin lỗi, bồi thường bằng tiền và không ai phải ngồi tù như tội hình sự.

Các luật sư của công ty Dominion trả lời báo chí bên ngoài tòa án ở Wilmington, Delaware hôm 18 tháng Tư 2023 sau khi đạt được thỏa thuận dàn xếp theo đó Fox đồng ý bồi thường $787.5 triệu cho vụ kiện phỉ báng. Một người dân giương cao tấm bảng: “Fox có tội”! Ảnh Chip Somodevilla/Getty Images
Trong vụ kiện, phía Fox News lập luận rằng họ chỉ đưa tin theo những lời tuyên bố của ông cựu Tổng thống Trump và các luật sư của ông ta như ông Rudy Giuliani và bà Sidney Powell, mà không cố ý vu cáo hoặc phỉ báng các công ty sản xuất máy bỏ phiếu. Việc đưa tin như vậy được luật pháp bảo vệ theo Tu Chính Án thứ Nhất và theo án lệ New York Times Co v. Sullivan năm 1964.

Nhưng trong các buổi điều trần trước phiên xử, nguyên đơn là công ty Dominion đã trưng dẫn các bằng chứng – là tài liệu nội bộ, kể cả những cuộc trao đổi thư từ giữa những người dẫn chương trình và ban quản lý đài Fox News – chứng tỏ rằng các nhân vật cao cấp của hãng truyền thông biết rõ các cáo buộc gian lận bầu cử là sai sự thật, song trên sóng truyền hình họ vẫn quảng bá cho thuyết âm mưu sai trái đó nhằm thỏa mãn thị hiếu và giữ chân một bộ phận khán giả trung thành ủng hộ ông Trump. Hành vi phát tán tin giả như vậy cấu thành tội cố ý phỉ báng và do đó phải bị trừng phạt.

Sau khi đạt được thỏa thuận bồi thường $787.5 triệu của Fox News, luật sư Justin Nelson, đại diện cho nguyên đơn Dominion, nói rằng: “Sự thật rất quan trọng. Nói láo thì phải chịu hậu quả…” Về phía Dominion, thỏa thuận dàn xếp với Fox News là tiền lệ tốt để công ty tiếp tục theo đuổi các vụ kiện chống phỉ báng mà công ty đã kiện chống lại các đối thủ cạnh tranh của Fox như hãng truyền thông Newsmax, OAN, ông chủ công ty gối Mike Lindell, nhà sáng lập mạng Overstock.com Patrick Byrne và các luật sư Rudy Giuliani và Sidney Powell – luật sư riêng của cựu Tổng thống Trump.

Tuy nhiên, Fox News cho rằng dàn xếp được vụ kiện với Dominion mà không phải ra tòa xét xử là một thắng lợi của họ. Thỏa thuận tránh được chuyện các nhân vật quan trọng của hãng Fox Corporation – kể cả Chủ tịch Rupert Murdoch, các người dẫn chương trình Tucker Carlson, Sean Hannity và Maria Bartiromo – khỏi phải ra khai báo trước tòa. Thỏa thuận không buộc Fox News phải xin lỗi, không phải công khai thừa nhận gian dối trong nghề nghiệp, và như vậy bảo vệ được uy tín của hãng truyền thông trong tầng lớp khán giả trung thành của họ. Trong tuyên bố chính thức đưa ra sau khi thỏa thuận dàn xếp được công bố, hãng Fox cho biết họ sẽ không xin lỗi trên sóng truyền hình mà chỉ thừa nhận “phán quyết của tòa đã phát hiện một số thông tin về Dominion là sai”, và trâng tráo khẳng định Fox News “vẫn tiếp tục cam kết với các tiêu chuẩn báo chí cao nhất” (sic!).

Nước Mỹ đang bị chia rẽ trầm trọng một phần do truyền thông gian trá mà vụ cáo buộc “gian lận bầu cử” là ví dụ điển hình. Nếu không có biện pháp mạnh và hiệu quả thì hiện tượng tin giả, tin xuyên tạc vẫn tiếp tục hủy hoại niềm tin vào sự thật và xói mòn nền dân chủ.

Nhưng vụ dàn xếp Dominion v. Fox News khiến nhiều người thất vọng và bất bình. Nora Benavidez, cố vấn cấp cao của Free Press, một tổ chức dân sự ủng hộ quyền và trách nhiệm giải trình của truyền thông số hóa, cay đắng nhận xét về vụ dàn xếp: “Nhưng tiền không mang lại cho chúng ta trách nhiệm giải trình, tiền không sửa chữa được những thiệt hại đang diễn ra mà Fox News đã gây cho nền dân chủ. Nếu $787.5 triệu là cái giá để nói những lời dối trá, lặp đi lặp lại, thì cái giá để chữa trị lời dối trá đó là bao nhiêu?” bà Nora nói với báo The New York Times.

Nhiều chuyên gia khác than thở về cái mà họ cho là cơ hội bị bỏ lỡ để dập tắt làn sóng thông tin gian dối đang đầu độc niềm tin của người Mỹ vào thể chế dân chủ. “Đất nước thua, dân chủ thua”, luật sư chuyên về Tu Chính Án thứ Nhất Martin Garbus nói với báo The New York Times, và ông đoán rằng những người dẫn chương trình gian trá của Fox như Tucker Carlson và Maria Bartiromo sẽ được đám khán giả bảo thủ tôn vinh như những “anh hùng” đã “chống lại thế giới cấp tiến”. “Thắng lợi lớn cho nền dân chủ ư? Tôi không thấy cái gì như thế”, nhà bình luận Joy Reid của đài MSNBC nói khi được hỏi về vụ dàn xếp.

Sau Dominion, Fox còn phải đối mặt với vụ kiện của Smartmatic; các ngôi sao dẫn chương trình của Fox cũng bị kiện tương tự. Chưa rõ các “con cáo” của mạng truyền hình này còn dùng tiền để che giấu sự thật được bao lâu nữa nhưng xem ra, không hy vọng sau các vụ kiện này Fox sẽ thay đổi cung cách làm việc, truyền thông đúng sự thật và chỉ vì sự thật. Trong các chương trình của Fox sau vụ kiện, thông tin về vụ kiện và thỏa thuận dàn xếp với Dominion chỉ được nhắc thoáng qua, chìm ngập trong các sự kiện thời sự khác.

Phản ứng của các cổ đông có cổ phần trong tập đoàn Foxs Corporation xem ra cũng không thay đổi. Trong phiên giao dịch hôm qua thứ Tư 19 tháng Tư, giá cổ phiếu của Fox chỉ giảm 2% vào buổi sáng, sau đó gượng lại vào buổi chiều. Một nhà phân tích thị trường nhận xét với giới đầu tư rằng “vẫn chưa rõ các vụ kiện tụng sẽ có tác động đến lượng khán giả và hoạt động kinh doanh của Fox hay không”.

Cuộc đấu tranh nhằm vạch trần thủ đoạn của những kênh truyền thông dối trá và buộc chúng phải chịu trách nhiệm trước pháp luật xem ra còn kéo dài và gian khổ.