Nhà báo sao viết lạ thế. TQ sao 0 phải đối mặt với lạm phát cao

BBC News, Tiếng Việt

Năm lý do khiến nền kinh tế Trung Quốc gặp khó khăn

5 tháng 10 2022
Suranjana Tewari

Phóng viên Kinh tế Châu Á

NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES
Chụp lại hình ảnh,
Covid đã làm suy yếu Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới

Nền kinh tế Trung Quốc đang giảm tốc khi nước này thích nghi với chiến lược zero-Covid và nhu cầu toàn cầu.

Số liệu tăng trưởng chính thức cho quý ba, dự kiến công bố ​​vào tuần tới - nếu nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sụt giảm, sẽ làm tăng khả năng suy thoái toàn cầu. Mục tiêu của Bắc Kinh - tốc độ tăng trưởng hàng năm 5,5% - hiện đã nằm ngoài tầm với, dù các quan chức đã hạ thấp sự cần thiết phải đạt được mục tiêu. 

Trung Quốc đã tránh được sự giảm sút . Năm nay, một số nhà kinh tế không kỳ vọng bất kỳ sự tăng trưởng nào.

Trung Quốc  có thể không phải đối mặt với lạm phát cao như Mỹ và Anh, nhưng lại có những vấn đề khác - công xưởng của thế giới đột nhiên có ít khách hàng hơn cho các sản phẩm của mình cả trong và ngoài nước. Căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và các nền kinh tế lớn như Mỹ cũng đang cản trở sự tăng trưởng.

Và đồng nhân dân tệ cũng vấp phải năm tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ khi nó giảm mạnh so với đô la Mỹ. Đồng tiền yếu khiến các nhà đầu tư lo sợ, tạo ra sự bất ổn trên thị trường tài chính. Nó cũng gây khó khăn cho ngân hàng trung ương trong việc bơm tiền vào nền kinh tế.

Tất cả những điều này đang diễn ra vào thời điểm mà Chủ tịch Tập Cận Bình - ông ấy dự kiến ​​sẽ nắm chắc nhiệm kỳ thứ ba chưa từng có tại Đại hội Đảng Cộng sản (CPC) bắt đầu vào ngày 16 tháng 10.

Vậy chính xác điều gì đang đi sai hướng?

1. Zero Covid tàn phá
Các đợt bùng phát dữ dội ở một số thành phố, bao gồm các trung tâm sản xuất như Thâm Quyến và Thiên Tân, đã và đang ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế của các ngành công nghiệp.

Người dân cũng không chi tiền vào những thứ như thực phẩm và đồ uống, bán lẻ hoặc du lịch, gây áp lực lên các dịch vụ lớn.

Về phía sản xuất, hoạt động của nhà máy dường như đã tăng trở lại vào tháng 9, theo Cục Thống kê Quốc gia.

Sự phục hồi có thể là do chính phủ đang chi tiêu nhiều hơn cho cơ sở hạ tầng.

Nền kinh tế Trung Quốc đang khó khăn vì chính sách zero Covid

Trung Quốc phát triển vì chỉ còn ‘tham nhũng vừa ăn vừa làm’?

Nhưng điều này diễn ra sau hai tháng mà hoạt động sản xuất không mở rộng. Và nó đã đặt ra câu hỏi, đặc biệt là kể từ khi một cuộc khảo sát riêng cho thấy hoạt động của nhà máy thực sự đã giảm vào tháng 9, với nhu cầu yếu đi đã đánh vào sản lượng, đơn đặt hàng và việc làm mới.

Nhu cầu ở các nước như Mỹ cũng giảm do lãi suất cao hơn, lạm phát và chiến tranh ở Ukraine.

Các chuyên gia đồng ý rằng Bắc Kinh có thể làm nhiều hơn để kích thích nền kinh tế, nhưng có rất ít lý do để làm như vậy cho đến khi Covid kết thúc.

Ông Louis Kuijs, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á-Thái Bình Dương của S&P Global Inc cho biết: “Không có nhiều ý nghĩa trong việc bơm tiền vào nền kinh tế của chúng ta nếu các doanh nghiệp không thể mở rộng hoặc người dân không thể tiêu tiền”.

2. Bắc Kinh chưa làm hết sức
Vào tháng 8, Bắc Kinh đã công bố kế hoạch trị giá 1 nghìn tỷ nhân dân tệ (203 tỷ USD) để thúc đẩy các doanh nghiệp nhỏ, cơ sở hạ tầng và bất động sản.

Nhưng các quan chức có thể làm nhiều hơn nữa để kích hoạt chi tiêu nhằm đáp ứng các mục tiêu tăng trưởng và tạo công ăn việc làm.

NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES
Chụp lại hình ảnh,
Chủ tịch Tập đã đích thân thúc đẩy chiến lược Zero Covid

Điều này bao gồm đầu tư nhiều hơn vào cơ sở hạ tầng, nới lỏng điều kiện vay vốn cho người mua nhà, nhà phát triển bất động sản và chính quyền địa phương, và giảm thuế cho các hộ gia đình.

Ông Kuijs nói: “Phản ứng của chính phủ đối với sự yếu kém của nền kinh tế là khá khiêm tốn so với những gì chúng ta đã thấy trong các đợt suy yếu kinh tế trước đây.

3. Thị trường bất động sản của Trung Quốc đang khủng hoảng
Hoạt động bất động sản yếu kém và tâm lý tiêu cực trong lĩnh vực nhà ở chắc chắn đã làm chậm lại tăng trưởng.

Điều này đã ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế vì bất động sản và các ngành công nghiệp khác  chiếm tới một phần ba Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Trung Quốc.

Ông Kuijs nói: “Khi niềm tin vào thị trường nhà ở yếu đi, điều đó khiến mọi người cảm thấy không chắc chắn về tình hình kinh tế nói chung.

Người mua nhà đã từ chối thanh toán thế chấp đối với các tòa nhà chưa hoàn thành và một số nghi ngờ rằng ngôi nhà của họ sẽ bao giờ được bàn giao. Nhu cầu về nhà mới bị giảm sụt và điều đó đã hạ nhu cầu nhập khẩu các vật tư được sử dụng trong xây dựng.

Bất chấp những nỗ lực của Bắc Kinh nhằm thúc đẩy thị trường bất động sản, giá nhà tại hàng chục thành phố đã lao dốc hơn 20% trong năm nay.

Với áp lực của các chủ đầu tư bất động sản, các nhà phân tích cho rằng các nhà chức trách có thể phải làm nhiều hơn nữa để khôi phục niềm tin vào thị trường bất động sản.

4. Biến đổi khí hậu đang làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn
Thời tiết cực đoan đang bắt đầu có tác động lâu dài đến các ngành công nghiệp của Trung Quốc.

Một đợt nắng nóng gay gắt, sau đó là hạn hán, đã ập đến tỉnh Tứ Xuyên và thành phố Trùng Khánh ở vành đai trung tâm vào tháng Tám.

Khi nhu cầu về máy lạnh tăng đột biến, nó đã lấn át hệ thống điện lưới ở một khu vực gần như phụ thuộc hoàn toàn vào thủy điện.

Các nhà máy, bao gồm các nhà sản xuất lớn như nhà sản xuất iPhone, Foxconn và Tesla, đã buộc phải cắt giảm giờ làm việc hoặc đóng cửa hoàn toàn.

Cục Thống kê Trung Quốc vào tháng 8 cho biết lợi nhuận trong ngành sắt thép chỉ tính riêng trong 7 tháng đầu năm 2022 đã giảm hơn 80% so với cùng kỳ năm ngoái.

Bắc Kinh cuối cùng đã phải ra tay cứu giúp với hàng chục tỷ USD để hỗ trợ các công ty năng lượng và nông dân.

5. Những gã khổng lồ công nghệ của Trung Quốc đang mất dần các nhà đầu tư
Một cuộc thanh trừng theo quy định đối với các gã khổng lồ công nghệ của Trung Quốc - đã kéo dài hai năm - không giúp ích được gì.

Tencent và Alibaba lần đầu tiên báo cáo doanh thu giảm trong quý gần đây nhất - lợi nhuận của Tencent giảm 50%, trong khi thu nhập ròng của Alibaba giảm một nửa.

NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES
Chụp lại hình ảnh,
Cuộc khủng hoảng trên thị trường bất động sản Trung Quốc đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến tăng trưởng

Hàng chục nghìn lao động trẻ bị mất việc làm - góp mặt vào cuộc khủng hoảng việc làm khi cứ 5 người từ 16 đến 24 tuổi thì có một người thất nghiệp. Điều này có thể ảnh hưởng đến năng suất và tăng trưởng của Trung Quốc về lâu về dài.

Các nhà đầu tư cũng đang cảm nhận được sự chuyển dịch ở Bắc Kinh - một số công ty tư nhân thành công nhất của Trung Quốc đã bị giám sát chặt chẽ hơn khi ông Tập ngày càng siết chặt quyền lực. 

Khi các công ty nhà nước có vẻ đang được ưu ái, các nhà đầu tư nước ngoài đang rút vốn.

Softbank của Nhật Bản đã rút một lượng tiền mặt khổng lồ từ Alibaba, trong khi Berkshire Hathaway của Warren Buffet đang bán cổ phần của mình trong nhà sản xuất xe điện BYD. Tencent đã rút hơn 7 tỷ USD khoản đầu tư chỉ trong nửa cuối năm nay.

Và Mỹ đang đàn áp các công ty Trung Quốc niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ.

"Một số quyết định đầu tư đang bị hoãn lại, và một số công ty nước ngoài đang tìm cách mở rộng sản xuất ở các nước khác", S&P Global Ratings cho biết trong một văn bản gần đây.

Thế giới đang quen với việc Bắc Kinh có thể không mở cửa giao thương như xưa - nhưng ông Tập đang mạo hiểm với thành công kinh tế đã tạo nên sức mạnh cho Trung Quốc trong những thập kỷ gần đây.