Hoa Kỳ

Giới trùm tư bản Mỹ trước cơn lốc Donald Trump

Nguyên Cao – 24 tháng 1, 2024
Saigon Nhỏ

Donald Trump trong cuộc vận động tranh cử tại Waterloo, Iowa ngày 19 Tháng Mười Hai 2023. Các đảng viên Cộng hòa Iowa là những người đầu tiên chọn ứng cử viên đề cử của phe Cộng hòa trong cuộc bỏ phiếu ngày 15 Tháng Giêng 2024 (ảnh: Scott Olson/Getty Images)
Donald Trump có một nhiệm vụ duy nhất khi cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa (GOP) chuyển sang New Hampshire: Tiêu diệt Nikki Haley. Nhóm chiến dịch tranh cử của Trump từ lâu đã coi Thống đốc bang Florida Ron DeSantis là đối thủ đáng gờm nhất.

Tuy nhiên, Ron DeSantis không chỉ hạ súng mà còn cùng Trump chĩa nòng về Nikki Haley. Đến Chủ nhật 21 Tháng Giêng 2024, hai ngày trước cuộc bầu cử sơ bộ New Hampshire, chiến lược pháo kích hạng nặng của Trump bắn phá cựu Thống đốc South Carolina Nikki Haley đã phát huy tác dụng. Lợi thế của Haley ngày càng tuột khỏi tầm tay bà.

Như dự đoán rộng rãi, Donald Trump dễ dàng giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ của GOP ở New Hampshire, đánh bại Nikki Haley với tỷ số chênh lệch đáng kể. Sự việc khiến các nhà tài trợ chính trị và cộng đồng doanh nghiệp nhìn thấy một viễn cảnh ngày càng gần thực tế: Cựu tổng thống sẽ trở thành ứng cử viên của GOP và có nhiều khả năng giành chiến thắng vào Tháng Mười Một 2024 trong cuộc tái đấu với Joe Biden.

Nikki Haley nói rằng bà sẽ tiếp tục chiến đấu và nhấn mạnh “cuộc đua còn lâu mới kết thúc”. Tuy nhiên, ngày càng nhiều đảng viên GOP đề nghị Nikki Haley giải giáp. Thượng nghị sĩ John Cornyn (Texas), một thành viên cấp cao của GOP, nói rằng GOP cần “đoàn kết xung quanh một ứng cử viên duy nhất.” The New York Times cho biết, một số ông trùm tư bản Mỹ cũng có thể bắt đầu xếp hàng để sẵn sàng chi tiền cho bộ máy tranh cử Donald Trump. Một người gây quỹ giấu tên của GOP nói với Brian Schwartz của CNBC rằng một trong những nhà tài trợ của Nikki Haley đã tuyên bố kết thúc chiến dịch quyên góp cho Nikki Haley.

Ông trùm sòng bạc Steve Wynn và nhà tài chính John Paulson đã dự bữa tiệc chiến thắng ở New Hampshire của Trump vào đêm 23 Tháng Giêng 2024. Thượng nghị sĩ Tim Scott của South Carolina, người xuất hiện tại sự kiện, nói rằng ông kỳ vọng người đồng sáng lập Oracle, Larry Ellison, nguồn ủng hộ lớn nhất của ông trước khi ông rời bỏ cuộc đua sơ bộ, cũng sẽ ủng hộ Trump. Quan sát của The New York Times cho thấy giới đầu tư đang bàn tán về chiến thắng của Trump tại New Hampshire và bắt đầu tính toán việc họ sẽ “sống” với Trump như thế nào. Nhiều người dự báo sẽ có sự sụt giảm mạnh mẽ về một số quy định, đặc biệt về chống độc quyền. Người ta tin rằng sự hỗ trợ cho doanh nghiệp năng lượng sạch không còn, thay vào đó là sự trở lại của các nhà sản xuất nhiên liệu hóa thạch.

Cần nhắc lại, khi Donald Trump rời Tòa Bạch Ốc năm 2021, nhiều giám đốc điều hành tại các công ty lớn của Mỹ đã thở phào nhẹ nhõm. Giờ đây, khi cuộc hành quân của Trump tiến như cơn lốc, người ta đang hiểu ra thực tế rằng thời điểm này năm sau ông Trump có thể lại đứng trong Phòng Bầu dục. Theo tuần báo Anh The Economist, một số người tỏ ra vô cùng lo lắng trước viễn cảnh “Trump 2.0”.

Những người khác lặng lẽ quan sát. Nếu Trump thực sự được bầu lại, một số chủ doanh nghiệp có thể giữ thái độ cúi đầu. Có người muốn tránh bị lôi kéo vào các “hội đồng kinh tế” do Trump lập ra. Vài người cho biết họ thậm chí tránh các buổi chụp ảnh với Trump và chỉ muốn lẳng lặng kiếm tiền. Một số người khác thì khoái Trump ra mặt. Đơn giản, họ không thích chính sách thuế đánh vào giới tư bản giàu sụ của chính quyền Joe Biden.

Hai năm qua, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đã cố giảm lạm phát. Dù gần như thành công nhưng thị trường lao động vẫn chưa thật sự phát triển. Ngân sách cũng đang trong tình trạng tồi tệ hơn. Năm 2016, thâm hụt hàng năm là 3.2% GDP và nợ là 76% GDP. Dự báo cho năm 2024 lần lượt là 5.8% và 100%. Nếu Trump một lần nữa theo đuổi việc cắt giảm thuế, Fed sẽ phải tăng lãi suất để bù đắp cho gói kích thích, khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn hơn trong việc huy động vốn và chính phủ phải trả chi phí cho đống nợ ngày càng tăng. Fed được cho là sẽ độc lập, nhưng Trump 2.0 có cơ hội đề cử một người theo phe mình ngồi ghế chủ tịch Fed vào Tháng Năm 2026.

Tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới 2024 ở Davos, Thụy Sĩ, Giám đốc điều hành JPMorgan Chase, Jamie Dimon, đã gây chú ý khi nói:

“Tôi mong rằng Đảng Dân chủ sẽ suy nghĩ cẩn thận hơn một chút khi họ nói về MAGA… Ông ấy (Trump) nhận xét đúng về NATO, khá đúng về vấn đề nhập cư (dù Jamie Dimon không nói liệu tuyên bố của Trump rằng người nhập cư “đang đầu độc máu của đất nước chúng ta” có phải là “một phần đúng đắn” hay không)… Ông ấy (Trump) đã phát triển nền kinh tế khá tốt. Cải cách thuế có hiệu quả. Ông ấy đã đúng về một số vấn đề ở Trung Quốc… Tôi (Jamie Dimon) không thích cách Trump nói về Mexico nhưng ông ấy không sai về một số vấn đề quan trọng. Đó là lý do tại sao người ta bỏ phiếu cho ông ấy. Mọi người nên tôn trọng (sự chọn lựa) của người dân Mỹ”.

Cần nhắc lại, JPMorgan Chase đã có nhiều “thành tích” đáng chú ý trong nhiệm kỳ của Dimon khi để “lọt sổ” nhiều vụ động trời, từ việc gian lận chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp và sự sụp đổ của thị trường nhà đất sau đó, cho đến việc Bernie Madoff thực hiện vụ lừa đảo trị giá hàng tỷ đôla.

Một số lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ nhận xét gần tương tự Jamie Dimon khi nói “Chúng tôi có một hệ thống tư pháp. Quốc hội có thể sẽ bị chia rẽ. Thận trọng là đúng, nhưng đó sẽ không phải là ngày tận thế”. Và một giám đốc điều hành ngân hàng khẳng định rằng Trump “chỉ sủa và không cắn”.

Tuy nhiên, cũng có không ít ý kiến trái ngược. Anthony Scaramucci, người sáng lập SkyBridge Capital, nhận định: “Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp nhìn chung hài lòng với nhà độc tài khét tiếng Mussolini. Nói chung họ cũng thấy ổn với Hitler. Cho đến khi mọi chuyện trở nên điên rồ. Chỉ sau năm năm, chủ nghĩa thân hữu bắt đầu xuất hiện, luật pháp không thể đoán trước được, sự bành trướng của các quyền lực chuyên quyền bắt đầu xuất hiện…”